Сонгуулийн хуулийг өөрчлөхгүйгээр баялагтаа эзэн болохгүй

Tsahiur news • Нийтлэлч

Сонгуулийн хуулийг өөрчлөхгүйгээр баялагтаа эзэн болохгүй

2023-03-06 • 1 мин унших

Сонгуулийн хуулийг өөрчлөхгүйгээр баялагтаа эзэн болохгүй

Монголчууд дэлхийд гайхагдах байгалийн баялагтай хэр нь иргэд нь ядруу, эрх мэдэлтнүүд нь задруу амьдарч байгаагийн шалтгаан тун энгийн. Яагаад гэвэл эрх баригчид баялгийн хулгай хийхийн тулд эхлээд хуулийн хулгай хийдэг. Үүний тод жишээ нь, УИХ-ын сонгуулийн тухай хууль дахь нэгэн хорлонтой заалт юм. Тодруулбал, тус хуулийн 38 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэгт “Сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт дараах зүйлийг тусгахыг хориглоно” гээд 3.2-т нь “Уул уурхай, газрын тос, эрдэс баялгийн болон бусад салбарын орлого, түүнчлэн улс, орон нутгийн төсвөөс иргэдэд аливаа хишиг, хувь, тэдгээртэй адилтгах бусад зүйл хүртээхийг хориглоно” гээд маш тодорхой тусгачихсан. Тиймээс Монгол Улс хэдий их баялагтай, орлоготой байлаа гээд иргэд түүнээс хүртэнэ гэж горьдож мөрөөдөх хэрэггүй гэсэн үг.

Зөвхөн УИХ-ын сонгуулийн тухай хууль ч биш, Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн 33.2.2-т ч яг ийм заалт бий.Тэгэхээр У.Хүрэлсүхийн 2021 оны сонгуульд дэвшүүлсэн “Баялагтаа эзэн Монгол” гэдэг уриа утопи байхаас аргагүй.

Энэ гайтай заалтын үндэс суурь нь УИХ-ын 2008 оны сонгуульд улс төрийн голлох хоёр хүчин 1-1.5 сая төгрөг тараах хавтгайрсан халамжийн амлалт өгч эдийн засгаа хорлосноос үүдэлтэй бөгөөд хэзээ хойно бэлэн мөнгө тараасныхаа горыг арилгах санаагаар сонгуулийн хуулиудад дээрх заалтыг оруулсан ухаантай юм. Гэвч нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлохын үлгэрээр иргэн бүр эх орныхоо баялгаас тэгш хүртэх Үндсэн хуулийн зарчмыг үгүй хийж, уутныхаа амыг боож, улсынхаа ирээдүйг хааж орхисон билээ. Сонгуулийн хуульд ийм өөрчлөлт оруулж, батлах үед УИХ-д МАН-аас 65, АН-аас ес, МАХН-аас нэг, бие даагч нэг гишүүн сууж байв.

No description available.

Нарийн яривал “Төсвөөс бэлэн мөнгө тараахыг хориглоно” гэсэн товчхон агуулгыг энгийнээр томьёолохын оронд заавал уул уурхай, эрдэс баялгаас хувь хүртээхгүй гэж дэлгэрүүлэн хатуурхсан нь зүгээр ч нэг тохиолдол биш болов уу. “Иргэд ядуу зүдүү байх нь эрх мэдэлтнүүдэд ашигтай” гэх ойлголт хардлага сэрдлэг төдий бус, урт удаан хугацаанд бодож тооцоолж, хууль хулгайлж, системтэйгээр хэрэгжүүлдэг бодит үйл ажиллагаа гэдэг нь тодорхой болж байна. Өнгөрсөн хугацаанд эрдэс баялгийн орлого иргэдийн амьжиргаанд огт наалдаагүй хэр нь эрх мэдэл дагасан бүлэглэл, цөөн хэдхэн хүнийг хагартал баяжуулсныг өдөр бүр улс даяараа харж халаглаж суух боллоо.

Байдал нэгэнт иймдээ тулсан учир “Иргэдэд эрдэс баялгийн орлогоос хүртээхийг хориглоно, тийм мөрийн хөтөлбөр дэвшүүлж болохгүй” гэсэн аймшигтай заалтыг сонгуулийн хуулиас авч хаяхыг нийтээрээ шаардаж тэмцэх хэрэгтэй байна. Намууд ийм бодитой сэдвүүдээр улс төр хиймээр байна. Ялангуяа, сонгууль ойртсон энэ үед сөрөг хүчний анхаарал ийм зүйл дээр л төвлөрөх учиртай.

Одоо бидэнд гуравхан сарын хугацаа л бий. Яагаад гэвэл, Үндсэн хуулийн гуравдугаар бүлгийн 21.4-т “УИХ-ын ээлжит сонгууль явуулахын өмнөх нэг жилийн дотор сонгуулийн хууль батлах, нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг хориглоно” гэсэн заалттай. Ирэх зургаадугаар сараас өмнө амжиж өөрчлөлт оруулж чадахгүй бол ирэх дөрвөн жил дахиад л иргэд маань эх орныхоо баялгаас хувь хүртэх эрхгүй яс горьдсон нохой шиг шүлсээ гоожуулж суухад хүрнэ. Улс төрийн намууд ч баялгийн тэгш хуваарилалтын талаар мөрийн хөтөлбөр дэвшүүлэх, бодлого хэрэгжүүлэх эрхгүй хэвээр үлдэнэ.

Энэ парламентаас олон гишүүн хариуцлагад татагдаж, эрх мэдэл нь дэнжгэнэж байгаа болохоор энэ намар ч ээлжит бус сонгууль болж магадгүй гэлцэж буй. Ерөнхий сайд ч үүнийг үгүйсгээгүй. Тиймдээ тулбал, Үндсэн хуулийн өөрчлөлт зайлшгүй яригдана. Улс төрийн ийм адармаатай, шинэ нөхцөл байдал үүссэн ч УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн “38-ын 3.2” дахь заалтыг мартаж болохгүй шүү.

Үндсэн хуульд 2019 онд өөрчлөлт оруулахдаа “Байгалийн баялгийг ашиглах төрийн бодлого нь урт хугацааны хөгжлийн бодлогод тулгуурлаж, одоо ба ирээдүй үеийн иргэн бүрд эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг нь баталгаажуулах, газрын хэвлийн баялгийн үр өгөөжийг Үндэсний баялгийн санд төвлөрүүлж тэгш, шударга хүртээхэд чиглэнэ” гэсэн агуулга тусгаж өгсөн. Эрх баригчид энэ заалтад дулдуйдаж, “Улс төрийн намууд баялгийн хуваарилалтын талаар амлалт өгч болохгүй” гэсэн хэт механик зохицуулалтаа хаацайлдаг юм. Гэлээ ч бүхэл бүтэн дөрвөн жил өнгөрчхөөд байхад Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулиа баталж чадаагүй, иргэд хэзээ ямар үр ашиг хүртэх нь тодорхойгүй байна. Тэгэхээр үлдэж байгаа гурван сарын хугацаанд багтаж Сонгуулийн хуулийг өөрчлүүлэхээс өөр сонголт үнэндээ алга. Тэгээд хэн баялгийн менежментийг хамгийн сайн хийх вэ гэдэг бодит өрсөлдөөн өрнөх эрх зүйн орчин бүрдэж, үр дүнг нь иргэд хүртэнэ.

Нийт сэтгэгдэл (0)

АНХААР! Сэтгэгдэл хэсэгт ёс бус бичвэр оруулахыг хориглоно.

Сонгуулийн хуулийг өөрчлөхгүйгээр баялагтаа эзэн болохгүй

ЭНЭ МЭДЭЭНД ӨГӨХ ТАНЫ ҮНЭЛГЭЭ?

Нийт сэтгэгдэл (0)

Сэтгэгдэл

Нэр

Оюутолгойн гүний уурхайн 200 ажилтан хугацаагүй ажил хаялт зарлажээ

‘Шүүр ажиллагаа’-ны хүрээнд хэрэгжүүлэх ажлын талаар танилцууллаа

Paparazzi.mn сайтаас сэтгүүлч Сумъяад туслах хандивын аян эхлүүллээ

Шарын гол- Дархан чиглэлийн зам цөмөрчээ

МАН-ын Хяналтын хороо өнөөдөр хуралдаж зарим гишүүдийнхээ намын гишүүнчлэлийг түдгэлзүүлнэ

Баруун аймгуудын зарим газар, төвийн аймгуудын хойд хэсгээр бороо, нойтон цасорж, цасан шуурга шуурна

Хойд эцэгтээ зодуулсан гурван настай хүүгийн ээжийг яллагдагчаар татна

Маргаашнаас ихэнх нутгаар цас орж, эрс хүйтрэхийг анхааруулж байна

Э.Сумъяажаргал гэх эмэгтэй эрүүгийн 15 этгээдийг хөлсөлж, бусдыг хүчиндүүлж, зодуулсан хэрэг ил боллоо

Сүхбаатар аймаг дахь "Андын илч" уурхайд зэвсэглэн очсон бүлэглэлийн ахлах нь Ука хочит Л.Алтанхуяг байжээ

Хууль бус цахим мөрийтэй тоглоомын сайт ажиллуулж иргэдэд 2.1 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулжээ

Хүний амь хөнөөж, таксины жолоочийн биед халдсан этгээдийг баривчиллаа

"Дэлгэрэх" хотхоны оршин суугчид замын туршилтыг эсэргүүцэл хийж зам хаажээ

Ц.Хулан: Авлигад живсэн Монголын улстөрчдөд эх орноо гэсэн сэтгэлтэй бүсгүйн амь хэрэгтэй бол би амиа өгөхөд ч бэлэн байна!

Монгол Улсын эрүүл мэндийн салбарт ажилладаг нийт их эмчийн 77% нь эмэгтэй, 23% нь эрэгтэй эмч

С.Эрдэнэд байгаа тамгыг хүчингүй болгуулахаар хандсан ч шүүх хүлээж аваагүй байна

4 дүгээр сарын 1-нд ихэнх нутгаар нойтон цас орж, цасан шуурга шуурч, эрс хүйтэрнэ

Капитал банкыг улсад 140.4 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулах нөхцлийг бүрдүүлсэн А-д 2 жилийн тэнцэн харгалзах ял оноолоо

УЕП Б.Жаргалсайхан: Гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлээгүй тохиолдолд, мөрдөгч тэдэнд нэгжлэг хийсэн ч хууль зөрчсөн болно

"10 цаг хуралдаад, санал нэгтэйгээр түдгэлзүүлэхээр шийдлээ"

Б.Чойжилсүрэн: Эрдэнэбүрэнгийн УЦС барих бэлтгэл ажлыг 2024 онд дуусгана

Сэрэмжлүүлэг: Таксины жолооч үйлчлүүлэгчээ хүчиндсэн хэрэг гарлаа

Шүүх: О.Мөнхжинг үргэлжлүүлэн хорих бодит нөхцөл тогтоогдоогүй

ШҮҮХ: Б.Гантигийн биеийн байдлыг харгалзан үзэж, цагдан хориог цуцлав

Түгжрэлийг бууруулах шийдэл бий...

Сүхбаатар дүүргийн Социал Демократ Монголын Эмэгтэйчүүдийн холбооны даргаар Ё.Нямжав сонгогдлоо

Холимог систем хохиролтой атал МАН яагаад дэмжив?

Нийт нутгаар хур тунадас орохгүй

С.Амарсайханы 1302 мКв ХАУС

У.Бямбасүрэн: Сонгон шалгаруулалтаар GS25 шаллгарч, Төрийн ордонд үйл ажиллагаа явуулахаар болсон

Сэтгүүлч Б.Анхбаярын цагдан хориог нэг сараар сунгажээ

БНСУ-д зорчих иргэдэд өгөх мэдээлэл, зөвлөмж шинэчлэгдсэн байна

Дорнодод овоолсон зээр 428 байгаагийн 286 нь янзага байна

Хэйлли Бибэр Сэлена Гомез хоёрын драма дуусав уу?

БНХАУ-ын Шанг Гоу Зи ХХК-ны данснаас 10 сая төгрөг шилжүүлж авсан хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ

“MGM.Casino” гэх нэртэй мөрийтэй тоглоомын сайт ажиллуулж, иргэдийг 2,1 тэрбум төгрөгөөр хохироосон хэрэг дээр яллах дүгнэлт үйлджээ

Д.Ундраа: 3 хүүхэд тутмын 1 нь нийгмийн орчноос үүдэлтэй эрсдэлтэй, 4 хүүхэд тутмын 1 нь гэр бүлийн орчиндоо хүчирхийллийн эрсдэлт нөхцөлд амьдарч байна!

Тэмцэгч Б.Жагарын намыг бүртгэхээс татгалзжээ

Ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун, дулаан байна

Д.Ганбат: Би Английн Лийдс гэх хотод очиж үзээ ч үгүй байхад намайг тэнд БЗС-аар сурсан гэж худал мэдээлэл гаргасан!

Хойд Солонгос өнөөдөр 2 пуужин галлалаа

Б.Пүрэвдорж: Жижиг Тавантолгой компанид Бүрэн эрхт төлөөлөгч томилогдсоноос хойш 1кг нүүрс ч гаргаагүй!

МАН-ын бүлэг Халдашгүй байдлын дэд хороо хуралдсаны дараа бүрэн эрх нь түдгэлзэх гишүүдийн асуудлыг авч хэлэлцэнэ

“VERA” гоо сайхны эмнэлгийн эмч үйлчлүүлэгчээ хохироогоод, БНХАУ руу зугтжээ

Өмнөговийн иргэд УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт хүсэлт хүргүүллээ

АН: Д.Бат-Эрдэнэ гишүүнийг хоёрхон удаа дуудаж байцаачихаад, хэлмэгдүүлэх гэж байна

БНХАУ-ын иргэн Wu XIA буюу Туяа, хамтран амьдрагч Цогтбаатартай нийлэн “Андын илч” уурхайг тэрбум төгрөгийн өрөнд оруулаад зугтжээ

"Кинг тауэр" хотхоны СӨХ байр болгоны дор номын сан, ширээний теннис, шатар даамны булан зэрэг олон ажлууд хийжээ

Ойрын хоногуудад ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун, дулаан байна

Монголын баг Филиппинд нэмэлт цагт 6:7-гоор хожигдлоо

Талийгаач "Хүүгийнхээ төрсөн өдөрт бэлдье" гээд гэрээсээ гарчээ

Эмч нар ирсний дараа Т.Их-Уул өндрөөс үсэрчээ

"Дүүгийн минь ходоод бөмбөг шиг л задарсан учраас бүхэлд нь авсан гэж эмч хэлсэн"

Хүчингийн хохирогч- 15 настай ээж

Туркийн асрамжийн газарт 25 кг болтлоо турсан монгол бүсгүй үхэлтэй тэмцэж байна

Зөнч Д.Мягмарбаяр: Коронавирус бол хүн төрөлхтөний үйлийн үр юм, хугацаатай учир замхарна

Оюутолгой компанийн ажилтан ажлын байрандаа нас баржээ

Яруу найрагч Д.Галсансүхийг хоёр хүний амь нас хохироосон гэж үзлээ

Талийгаач "И" хамгийн сүүлд ээж рүүгээ ярьжээ

Г.Ганжаргал агсны амиа алдсан гэх өрөөнөөс туршилт хийжээ

Сагсчин залуус маргалдаж нэгийгээ хутгалан хөнөөгөөд, өөрөө өндрөөс үсэрчээ

Х.Янжингаажид: Асуудлаа улс төртэй холбож, намайг явдал суудалтай болгож буй нь хөх инээд хүргэлээ

Өндрөөс унасан 13 настай охин гэмтлээ даалгүй нас баржээ

Энэ сард хүүхдийн мөнгө, тэтгэвэр, тэтгэмж олгох ХУВААРЬ

Ноцтой зам тээврийн ослын улмаас 11 хүний амь хохирлоо

11 настай хүү үеэлээ мэс ашиглан хөнөөсөн гэх хэрэг “задарчээ”

Эмнэлэгт оношоо сонсон улмаар сэтгэлээр унаж амиа хорложээ

Охины 2 гар улайж, хавдсан нь багшийн цохилтоос үүссэн үү?

Хүү нь Асрамжийн газарт хүчирхийлэлд өртсөнийг гэрийнхэнд нь гурван сарын дараа хэлжээ

Сураггүй алга болсон охиныг найзынх нь ахын гэрээс олжээ

​​Тэтгэвэр, тэтгэмж, хөнгөлөлт, тусламжийн хоёрдугаар сарын олголтын хуваарь

“Битгий хүүхэд зодоод бай гэж аавд нь хэлээрэй” гэж өнгөрсөн жил багш охины ээжид хэлж байжээ

"Хүүгийнхээ хаана, ямар байдалтай байгааг мэдэж, уулзмаар байна"

Булганы ЗД Б.Ариун-Эрдэнэ 13 эмэгтэйг хил давуулан худалдаалсан этгээдийг “дарга” болгож, төрийн албыг уландаа гишгэв

Вакцин тариулах хориотой тохиолдлуудыг Хятадын сайтад нийтэлжээ

Тэтгэвэр, тэтгэмж, хөнгөлөлт, тусламжийн хоёрдугаар сарын олголтын хуваарь